Հայերեն
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ՍՊՈՐՏ ՄԱՄՈՒԼԻ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ՖՈՏՈ ՎԻԴԵՈ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ԻՐԱՎՈՒՆՔ


Ժողովրդավարություն, որ տանում է ճահիճ

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանի պետական պարտքն օր օրի ավելանում է։ Այն արդեն մոտեցել է 9 մլրդ դոլարին։ Միայն այս տարվա առաջին կեսին պետական պարտքն ավելացել է շուրջ 901 մլն դոլարով։ Հունիսի վերջի դրությամբ այն կազմել է 8 մլրդ 869 մլն դոլար։ Վեց ամսվա ընթացքում պարտքն աճել է ավելի քան 11 տոկոսով։ Հայաստանում այսօր արտաքին պարտքն ավելի արագ է աճում քան՝ տնտեսությանը։ Ինչպես հայտնի է, առաջին եռամսյակում Հայաստանում արձանագրվել է 3,3 տոկոս տնտեսական անկում։ Երկրորդ եռամսյակի ցուցանիշը դեռևս հայտնի չէ։ Հայտնի է միայն, որ 5 ամիսների տվյալներով, տնտեսական ակտիվության աճը եղել է 4,3 տոկոս, ինչը շատ ավելի ցածր է, քան պարտքի աճը։

Տնտեսության նկատմամբ պարտքի արագ աճը հանգեցնում է պարտքի ցուցանիշների վատացման։ Այն, ինչին մենք բախվել ենք հատկապես վերջին 2 տարվա ընթացքում։

Հիշեցնենք, որ 2020թ. տվյալներով՝ կառավարության պարտքը հասել է ՀՆԱ 63,5 տոկոսին։ Պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը գնալով վատանում է։ Դրա հիմնական պատճառը նախ այն է, որ պարտքը արագ է աճում, հետո էլ՝ տնտեսությունը շատ դանդաղ է զարգանում։ Անցած տարի ունեցանք պարտքի գրեթե 9 տոկոսանոց աճ և համախառն ներքին արդյունքի 7,4 տոկոսանոց նվազում։ Մասնագետների կանխատեսումներով, այս տարի ևս ՀՆԱ աճի տեմպն ավելի ցածր կլինի, քան պարտքինը։

Միջազգային կազմակերպությունների ամենալավատեսական գնահատումները ցույց են տալիս, որ Հայաստանի ՀՆԱ-ն 2021թ. կարող է աճել առավելագույնը 4-4,5 տոկոսով։ Այս պահին արդեն պարտքի աճը 2-3 անգամ ավելի բարձր է այդ գնահատականից։ Առաջիկայում այն կարող է փոխվել, սակայն կտրուկ բարելավում չի սպասվում։ Դա նշանակում է, որ պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցության բացասական միտումները կշարունակեն խորանալ։ Թե այն մինչև ո՞ւր կհասնի, կարող ենք տեսնել միայն տարեվերջին։ Անցած տարվա տնտեսական անկումից հետո դեռևս տնտեսությունը չի վերականգնվել և սպասել, որ տարեվերջին կարող ենք հասնել 2019 թվականի մակարդակին սպասելի չէ։ Մեկուկես տարվա ընթացքում մեր երկրի պետական պարտքը ավելացել է ևս 1 մլրդ 548 մլն դոլարով։ Աճը հասնում է 21 տոկոսի։ Սա պարտքի ագրեսիվ ավելացում է, որն էլ հանգեցրել է պարտքի ցուցանիշների կտրուկ վատացման։ Վերջին 2 տարիներին կառավարության պարտքային պարտավորություններն ավելի արագ են աճել, քան ընդհանուր պարտքը։ Ընդհանուր պարտքն ավելացել է 1 մլրդ 548 մլն դոլարով, կառավարության պարտքը՝ 1 մլրդ 570 միլիոնով։

Պարտքի աճը մի փոքր զսպվել է Կենտրոնական բանկի պարտավորությունների կրճատման արդյունքում։ Թեև ԿԲ բաժինը պարտքի մեջ մեծ չէ։ Այն կազմում է ընդամենը 468 մլն դոլար։ Մնացածը կառավարության պարտավորություններն են, որոնք սպասարկվում են պետական բյուջեի հաշվին։ Կառավարության պարտքի մեծ մասը արտաքին պարտավորություններն են, որոնք հասնում են 6 մլրդ 209 մլն դոլարի։ Արտաքին պարտավորությունների մեջ այս տարի կտրուկ ավելացել են ոչ ռեզիդենտների կողմից ձեռք բերված արտարժութային պարտատոմսերի դիմաց ներգրավված պարտքերը։ 6,2 միլիարդից 1,6 միլիարդն այդ պարտքն է։ Ներքին պարտքը կառավարությունը հասցրել է գրեթե 2,2 մլրդ դոլարի։ Այս տարվա առաջին 6 ամսում այն ավելացել է շուրջ 235 մլն դոլարով։ Մեր պարտքը հասել է այնպիսի մակարդակի, որ պարտադրում է կանխարգելիչ քայլեր անել՝ այն նվազեցնելու ուղղությամբ։ Պարտադրանքը գալիս է ոչ միայն գործող օրենքից, այլև դրսից. միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունները թելադրում են իրենց պահանջները։ Դրանք արտահայտվում են, մասնավորապես, հարկային օրենսդրության պայմանների խստացման, տնտեսության ու հասարակության վրա հարկային բեռի ավելացման ձևով։ Պարտքի այսօրվա բեռով մենք մտել ենք ռիսկային գոտի ու եթե ժամանակին չկարողանանք փոխել պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը, կարող ենք շատ ավելի լուրջ խնդիրներ ունենալ։ Դա մեծապես կախված կլինի տնտեսական զարգացման մակարդակից։ Այս իրավիճակից դուրս գալու համար մեզ պետք է ունենալ բարձր տնտեսական աճ։ Այնպիսի տնտեսական աճը, որը կգերազանցի պարտքի աճին։ Այլապես՝ շարունակելու ենք խորանալ պարտքի վտանգավոր գոտում։

Այս ամենի ֆոնին թե ինչ են մտածում կառավարության ներկայացուցիչները ոչ մեկին, հայտնի չէ։ Իշխանությունները պարտավոր են իրենց շուրջ համախմբել լավագույն մասնագետներին և ամեն գնով երկիրը դուրս հանել ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակից, սակայն փոխանակ լուրջ քայլեր անելու` նրանք բարձրացնում են միայն ԱԺ պատգամավորական գործունեության հետ կապված ծախսերի համար հատկացվող գումարը՝ 50000 դրամի փոխարեն, այն դարձնելով 250000 դրամ։ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի պարալիզացման պատճառով կարող է լինել բյուջեի մուտքերի պակասորդ, քանի որ երկար տարիներ առաջատար հարկ վճարողներից մեկը հենց Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատն է և այս ամենը ևս տնտեսությունը հասցնելու է ծանրագույն վիճակի։ Տնտեսական անկման վերաբերյալ անընդհատ հնչող ահազանգերին իշխանությունները չեն արձագանքում և լռում են նաև պատկան գերատեսչությունները։ Իշխանությունների անգործության հետևանքը մենք բոլորս կրելու ենք մեզ վրա իսկ թե ով է կրելու այս ամենի պատասխանատվությունը անհայտ է։

Սոնա Գիշյան

www.1or.am 

Տարադրամի փոխարժեքն՝ այսօրԼույս չի լինելու Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներումՈ՞րն է «դարակազմիկ» նախագծի առանցքային նպատակը. «Փաստ»«Արևմուտքի հետ հույս կապելու կամ աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն անելու որոշումն ադեկվատ չէ». «Փաստ»Թևերի տակ դրված եվրա... բարձ. «Փաստ»Բնակիչների հետ հանդիպում, որպես այդպիսին, չի եղել. ի՞նչ են ասել Փաշինյանին Նոյեմբերյանում. «Փաստ»Իբր փողի խնդիր չկա, բայց գնում են թե՛ գների, թե՛ հարկերի դրույքաչափի բարձրացման ճանապարհով. «Փաստ»Փաշինյանին վրդովեցրել է Պապիկյանի ասածը. նոր մանրամասներ՝ Ոսկեպարի հանդիպումից. «Ժողովուրդ» Աննախադեպ երեւույթ «բարեգործությունների» պատմության ընթացքում. «Ժողովուրդ» Ռուսական և ամերիկյան քաղաքական շրջանակները՝ «Միասնություն» շարժման հավաքին. «Փաստ»ՀՀ իշխանությունները չեն պատրաստվում խզել ՌԴ-ի հետ որեւէ միջպետական պայմանագիր․ «Հրապարակ» Փաշինյանը պաշտոնա՞նկ կանի Շիրակի մարզպետին. «Ժողովուրդ» Որևէ պաշտոնյա իրավասու չէ միանձնյա որոշել, թե որն է ՀՀ տարածքը. ի՞նչ էր անում «Հայաքվեն» վտանգված գյուղերում. «Փաստ»Ձյուն, բուք, մառախուղը. իրավիճակը ՀՀ ճանապարհներինԱնընդհատ ասում է՝ տանք-տանք. ինչի՞ դիմաց ես տալիս, երբ Բաքվում հայտարարում են՝ «Էրիվան», «մենք չենք կանգնելու» ․ «Հայաքվե» նախաձեռնության անդամ. Aravot.amՆԱՏՕ-ն միջնորդ չէ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցություններում․ բայց աջակցում է երկարաժամկետ խաղաղությանը․ ՍտոլտենբերգԻնչ է Փաշինյանն ասել տավուշցիներին․ նոր մանրամասներ․ 24News (տեսանյութ)33-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2107»-ով, մի քանի պտույտ շրջվելով, բախվել է քարերին․ կա վիրավորՆոր՝ «երրորդ ուժի» սպասումովՄեր քաղաքականությունն է` թույլ չտալ պատերազմի սկսում. Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ)Երևանը Ռուսաստանում նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ սադրիչ հայտարարություններ էր անում. ՏարասովԲնակիչներով որոշել ենք ինքնապաշտպանություն կազմակերպել. Ոսկեպարի զինղեկը՝ մանրամասներ է պատմել Փաշինյանի հետ հանդիպումիցԵԽ նախարարների կոմիտեն ընդունել է որոշում «Մակուչյանը և Մինասյանն՝ ընդդեմ Ադրբեջանի» վճռի կատարմանն ուղղված Ադրբեջանի ներկայացրած գործողությունների ծրագրի վերաբերյալՆԱՏՕ-ի և Ադրբեջանի միջև քաղաքական առևտուրը նոր փուլ է մտնում. զոհասեղանին Հայաստանն էՎարդենյաց և Սարավանի լեռնանցքներում, Ջերմուկի, Ապարանի, Արագածի, Մարտունիի տարածաշրջաններում ձյուն է տեղումՎրաստանի Խորհրդարանի կրթության, գիտության և երիտասարդության հարցերի հանձնաժողովի նախագահը կժամանի ՀայաստանԻ գիտություն ենք ընդունում ՌԴ նախագահական ընտրությունների արդյունքները․ Ֆրանսիայի ԱԳՆՓաշինյանը գնացել էր համոզելու ոսկեպարցիներին, որ Ոսկեպարը մերը չի և պետք է հանձնի Ալիևին. ՀակոբյանԻնքնամոռաց թրքասիրությունԽնդիրը մեկն է՝ կտրել և դժվարացնել Իրան-Հայաստան-Վրաստան-Ռուսաստան հաղորդակցության այս ուղին. Վարդան Ոսկանյան«Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի պատմաբանը Հայաստանի «հակառուսական քայլերը» բացատրել է քաղաքացիներին ներքին խնդիրներից շեղելու ցանկությամբ»Հայկական մոտ 600 բեռնատար սպասում է Վերին Լարսով անցնելուն․ «Սպուտնիկ Արմենիա»Գորիսում 3 անձի նկատմամբ մահափորձի վարույթով հետախուզվող տղամարդը հայտնաբերվել և կալանավորվել է. ՔԿՆԱՏՕ-ն «պատմական» է անվանել գլխավոր քարտուղարի այցն Ադրբեջան, Վրաստան և ՀայաստանՓաշինյանը՝ լինելով թերուս և կիսագրագետ, դասակարգային ատելություն ունի գրագիտության և կրթության նկատմամբ. Լևոն ԶուրաբյանՀայաստանի այն ուրվագիծը, որ ցույց եմ տվել ասուլիսին, ցույց եմ տվել նաև այստեղ. Փաշինյանը՝ Տավուշի հանդիպման մասին«Կովկասյան գնացուցակ. ի՞նչ կա ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության ձգտումներին` միության կողմից հետևողականորեն աջակցելու հետևում»Կոտայքի, Գեղարքունիքի մարզերում բենզալցակայանի գործունեություն է կասեցվել, Արմավիրում՝ ապամոնտաժվելԻնչ պայման են դրել ոսկեպարցիները Նիկոլ Փաշինյանի առջև Ո՞վ է սեփականաշնորհել և 2.6 մլն դոլարով վաճառքի հանել «Թաթուլ Կրպեյանի» այգու մի մասը. ՀԵՏՔ (տեսանյութ)Նիկոլը սայթաքեց․ վարչապետի ձախողված այցը Տավուշի սահմանամերձ գյուղեր Ասում են, թե գնում են ԵՄ, բայց ավելի շատ կախվում Ռուսաստանից Իրականում ինչպե՞ս են Ոսկեպարում դիմավորել Փաշինյանին Չեմ բացառում, որ ստիպված կլինենք սանիտարական գոտի ստեղծել Կիևի ռեժիմին ենթակա տարածքներում. Պուտին Մոսկվայի իրավապահների կողմից հետախուզվում էր գողության մեղադրանքով Հայ դատի հանձնախումբն ԱՄՆ Կոնգրեսում քննարկումներ է կազմակերպել ԼՂ հայերի իրավունքների թեմայով Քանաքեռավանի գազալցակայանում տեղի ունեցած պայթյունի հանգամանքները պարզվում են քրեական վարույթի շրջանակումՀետախուզվողը հայտնաբերվեց «Զվարթնոց» օդանավակայանում 1 ոսկե և 2 բրոնզե մեդալ՝ Մաթեմատիկայի միջազգային կովկասյան 9-րդ օլիմպիադայում Հասանովը Ստոլտենբերգին տեղեկացրել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին
Ամենադիտված