Բացառիկ. Հայաստանի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչները համատեղ հարցազրույց են տվել Euronews-ին
ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Դոհայում euronews.com-ին տված բացառիկ հարցազրույցում Հայաստանի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչները խոսել են այն մասին, թե ինչպես է սկսվել խաղաղության գործընթացը և այն մասին, թե ինչ ընդհանուր ապագայի պետք է ձգտեն երկու երկրները։
Հայաստանը և Ադրբեջանը վերահաստատել են իրենց հանձնառությունը տասնամյակներ տևած հակամարտություններից հետո Հարավային Կովկասի ամբողջ լանդշաֆտը փոխակերպելու համար համատեղ աշխատելու հարցում։ Մինչև վերջերս անհնար թվացող և պատերազմով խաթարված տարածաշրջանում երկու երկրները գտել են ընդհանուր հող ոչ միայն խաղաղության, այլ նաև Եվրասիական տարածաշրջանի տնտեսական զարգացումը վճռականորեն խթանելու համար համատեղ աշխատելու համար։
Նաև առաջին անգամ երկու երկրների ղեկավարությունը ներկայացնող հիմնական բանակցողները համատեղ բացառիկ հարցազրույց են տվել։ Նրանք քննարկել են, թե ինչպես է սկսվել նախկին թշնամիների միջև խաղաղության գործընթացը և ինչպես են երկու կողմերը շարունակում «վստահության պատին ևս մեկ աղյուս շարել» շարժվելով դեպի ակտիվ տնտեսական համագործակցություն և փակելով պատերազմի ողբերգական գլուխը։
Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը և Հայաստանի անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը նշել են, որ բանակցությունները սկսվել են 2020 թվականին՝ երկու երկրների միջև վերջին առճակատումից հետո։ Այս գործընթացը աջակցվել է Եվրոպական Միության կողմից և հանգեցրել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի միջև պատմական խաղաղության համաձայնագրի կնքմանը, որը ստորագրվել է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի ջանքերով։
Հրապարակային հարցազրույցում առաջին անգամ իր գործընկերոջ կողքին նստած Հաջիևը ընդգծել է, որ երկու կողմերն էլ Բրյուսելում «հանդիպելու լավ հնարավորություն» ունեին, որից հետո երկու երկրների ղեկավարությունը որոշեց «մի կողմ դնել նախկին տարաձայնությունները» շարժվել դեպի խաղաղություն։
Գրիգորյանն էլ Euronews-ին ասել է, որ «առաջնորդները մտածում էին, թե ինչպես խաղաղություն և կայունություն բերել տարածաշրջան», ինչը հանգեցրեց «ինչպես ինստիտուցիոնալացնել խաղաղությունը այնպես էլ առաջ շարժվելու» քննարկմանը։
«Սա մեծ հաջողություն է, և մենք նշում ենք այն», - ասել է Հայաստանի ներկայացուցիչը։
Խաղաղությունը ռազմավարական ապրանք է։ «Բոլոր հակամարտություններում կողմերը միմյանց չեն վստահում։ Բայց մենք աշխատում ենք դրա վրա։ Ինչպես հայտնի երգում է ասվում դա ևս մեկ աղյուս է պատի մեջ՝ արտահայտության դրական իմաստով։ Մենք աշխատում ենք դրա վրա փորձելով կառուցել վստահության պատ, փորձելով շարժվել այդ ուղղությամբ», - հավելել է Գրիգորյանը։
Ադրբեջանի ներկայացուցիչը հավելել է, որ համատեղ խաղաղության գործընթացը «հաջողության պատմություն է հակամարտությունների և պատերազմների համաշխարհային համատեքստում»։ «Հակամարտության այս գլուխը փակված է, և իրական խաղաղություն է հաստատվել տեղում, Ադրբեջանն ու Հայաստանը ձեռնամուխ են լինում տարածաշրջանում լայնածավալ տնտեսական զարգացմանը երկու երկրների ընդհանուր բարօրության համար։
«Մենք վստահ ենք, որ տարածաշրջանային տնտեսական նախագծերի իրականացումը կբարձրացնի փոխկախվածությունը և կամրապնդի խաղաղությունը, ինչպես նաև տնտեսական օգուտ կբերի երկու հասարակություններին», - ասել է Հայաստանի ներկայացուցիչը։ «Մենք շարժվում ենք այդ ուղղությամբ, և դրա ապացույցն այն է, որ Հիկմեթի հետ միասին նստած ենք ձեր ստուդիայում՝ Դոհայում», - ավելացրել է նա:
Երկու քաղաքական գործիչներն էլ ընդգծել են, որ ներկայիս խաղաղության գործընթացը նախատեսված է «ապագա սերունդների» համար, որ խաղաղությունը «անշրջելի է», և որ երկու երկրներն էլ աշխատում են այն բանի վրա, ինչը նրանք երկուսն էլ անվանել են «վստահության ամրապնդման միջոցառումներ», որպեսզի երկու ազգերը կարողանան փոխազդել, նույնիսկ եթե «դա պահանջում է երկու երկրներից և հասարակություններից շատ քրտնաջան աշխատանք» տասնամյակներ տևած պատերազմից հետո։
Հիքմեթ Հաջիևի խոսքով Վաշինգտոնում ձեռք բերված «մեծ, գեղեցիկ գործարքը», որը Արմեն Գրիգորյանը հենց այդպես էլ անվանել էր, պետք է հանգեցնի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև այսպես կոչված «Թրամփի երթուղու միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար» (TRIPP) ծրագրի իրականացմանը։ Այդ նախագիծը, նրանց պնդմամբ, նպատակ ունի «ամբողջությամբ փոխելու Եվրասիական մայրցամաքի տրանսպորտային քարտեզը»։
Գրիգորյանը նշել է, որ նախագծի իրականացումն այժմ ինտենսիվորեն քննարկվում է Միացյալ Նահանգների հետ։ «Հուսով եմ, որ դա շատ շուտով տեղի կունենա։ Դրանից հետո կսկսվի ամբողջ տեխնիկական գործընթացը, և մենք կաշխատենք տարածաշրջանը ապաշրջափակելու և այդ ճանապարհը բացելու ուղղությամբ։ Սա մեր տարածաշրջանի համար հսկայական և չափազանց կարևոր պատմական նախագիծ է, և մենք շարունակում ենք շարժվել այս ուղղությամբ», - ասել է Հայաստանի ներկայացուցիչը։
Բանակցողները եզրակացրել են, որ պատերազմն ավարտվել է, որ խաղաղությունը պետք է լինի «հավերժական» ապագա սերունդների համար, և որ երկու երկրներն էլ պետք է նայեն դեպի համատեղ ապագա։
