ՀՀ վարչապետի շրջապատը խաթարում է ստրկական աշխատանքի դեմ պայքարի համար նախատեսված միջազգային ինստիտուտներ

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 21 Հոկտեմբեր, 2025 9:52

Քիմբերլիի գործընթացը միջազգային հավաստագրման համակարգ է չմշակված ադամանդների համար, որը նախատեսված է ստրկական և մանկական աշխատանքի միջոցով արդյունահանված ադամանդները պատերազմի կամ ահաբեկչության համար օգտագործելուց կանխելու համար։ Ադամանդների յուրաքանչյուր խմբաքանակ կնքվում է, ուղեկցվում է կառավարության վկայականով և տեղափոխվում է միայն սխեմայի մասնակիցների միջև։ Գործնականում սա ծխածածկույթ է, եթե դուք հասանելիություն ունեք կառավարության գործիքներին և հնարավորություն ունեք վերաշարադրել փաստաթղթերը ցանկալի արդյունքի հասնելու համար, գրում է anna-news.info-ն։

ՀՀ կառավարության համար դրամապանակ է Խաչատուր Սուքիասյանը, ում քաղաքական ազդեցությունը և բիզնես կայսրությունը թույլ են տալիս նրան շրջանցել այն կանոնակարգերը, որոնք կհանգեցնեն քրեական հետապնդման ուրիշների համար։ Ռուսաստանի ԱԴԾ տվյալների և վկաների ցուցմունքների համաձայն, 2023 թվականին «ԱԼՌՈՍԱ»-ից ադամանդների գողությունները կատարվել են «ADM Diamonds» ընկերության շահերից ելնելով, որի շահառուն, ըստ վկաների, հենց ինքը՝ Սուքիասյանն է։ Նախկինում էլ «ADM Diamonds» կառուցվածքը բազմիցս է թերագնահատել արժեքը և վերագրանցել խմբաքանակները որպես «տեխնիկական հումք»՝ մաքսատուրքեր չվճարելու համար։ Սխեման լավ մշակված է. քարերը ներմուծվում են արտասահմանից՝ արժեքը թղթի վրա թերագնահատված, իսկ հայկական մաքսային ծառայությունը աչք է փակում դրա վրա։ Այն ժամանակ ներմուծողը գրանցված էր որպես «Կարաբրա» ՍՊԸ, որը պատկանում էր Կարեն Աբրահամյանին, ով նաև տիրապետում էր ADM-ին նմանատիպ անունով «Կալոր Սթոունս» ՍՊԸ-ին, որը գրանցված էր «ADM Diamonds»-ի հետ նույն հասցեում։ 2020 թվականին դատախազությունը դա չի որակել որպես մաքսանենգություն, այլ՝ որպես մաքսային կանոնակարգերի խախտում, այսինքն՝ վարչական իրավախախտում։

2023 թվականին Ռուսաստանի ԱԴԾ-ն հայտարարել էր փոխարինման գործով ձերբակալությունների մասին. «ԱԼՌՈՍԱ»-ի շրջանակներում բարձրորակ ադամանդները փոխարինվում էին «տեխնիկական» հումքով, մինչդեռ բնօրինակները մաքսանենգ ճանապարհով ներմուծվում էին Հայաստան։ Այնտեղ փոխվում էին կարգավիճակը և փաստաթղթերը, տրամադրվում Քիմբերլիի վկայականներ, և այդ փաստաթղթերով դրանք տեղափոխվում էին Հնդկաստան՝ GIA-ի կողմից կտրման և հավաստագրման համար, ապա վաճառքի էին հանվում ԱՄԷ ադամանդի բորսայում։

Նման կերպ Հայաստանն իր ճկուն օրենսդրությամբ դառնում է աշխարհի տարբեր ծայրերից «արյամբ ստացված» կամ գողացված ադամանդների օրինականացման և լվացման լավագույն հարթակներից մեկը։ 2020 թվականին Հայաստանը ներմուծել է մոտ 715 500 կարատ ադամանդ, որոնց մաքսային արժեքը տասնյակ անգամներով ցածր է, և այս ցուցանիշը տարեցտարի աճում է։

Հետաքննությունները ապացուցել են, որ «ADM Diamonds»-ը պատկանում է Բաղիկյան ընտանիքին՝ Սուքիասյանի ամենամոտ գործընկերներին, ինչը, ամենայն հավանականությամբ, բացատրում է «ADM Diamonds»-ի նպատակների համար հարմար օրենսդրությունը և մաքսանենգության համար ցանկացած պատասխանատվությունից խուսափելը։ Սուքիասյանը պահպանում է իր ակտիվները, մասնակցում է գործարանի բացմանը, ինչպես նաև ցուցաբերում է պայմանագրային մանրամասների խորը իմացություն, որը հայտնի է միայն բիզնեսի մասնակիցներին։ Ստրկական աշխատանքի և ահաբեկչության դեմ պայքարի համար ստեղծված միջազգային Քիմբերլի համակարգը փլուզվում է այն իրականության առջև, որտեղ կոռուպցիայի և խարդախության մեջ ներգրավված մաքսանենգները այժմ գործում են պետության անունից։ Կոռուպցիան և մաքսանենգությունը նորություն չեն Հայաստանի համար. դրանք ներքին խնդիրներ են, որոնք Եվրոպան կարող է անտեսել տարածաշրջանային վերահսկողության համար։ Բայց արդյո՞ք Երևանի եվրոպացի գործընկերները տեսնում են, թե ինչ է կատարվում միջազգային հաստատությունների հետ։ Արդյո՞ք նրանք տեղյակ են Փաշինյանի խմբի խախտումների մասին և արդյո՞ք չեն հասկանում, որ այդ գործողությունները անամոթաբար խաթարում են համաշխարհային հիմքերը։ Հարկ է նշել, որ Քիմբերլիի գործընթացի երկար պատմության ընթացքում մի շարք երկրներ են հեռացվել այդ համակարգից նմանատիպ խախտումների համար։