Հրանտ Դինքն արժանացել է Աշխարհում մամուլի ազատության հերոսի կոչման․ պատմության այս օրը (10 դեկտեմբեր)

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ- Մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային օր, ֆուտբոլի միջազգային օր, Ռուսաստան՝ Մարինէլյան գրերի օր, Թաիլանդ՝ Սահմանադրության օր:

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

1827 - Երևանի Սարդարի պալատում, ռուս սպաների ուժերով առաջին անգամ բեմադրվում է Ալեքսանդր Գրիբոյեդովի «Խելքից պատուհաս» կատակերգությունը:

1864- Ռուսական սենատի դատավճռով Միքայել Նալբանդյանն աքսորվել է Կամիշին:

1888 - ծնվել է  մատենագետ Արմենակ Սալմասլյանը:

1901 - Ռիգայում տեղի է ունենեցել Ռուսաստանի հայ ուսանողների համագումար, որտեղ Ստեփան Շահումյանը ղեկավարել է հեղափոխական սոցիալ-դեմոկրատական խումբը:

1917 - Թիֆլիսում բացվել է կովկասյան բանակի երկրորդ համագումարը, որը որոշում է ընդունել Կովկասում անհապաղ խորհրդային իշխանություն ստեղծելու մասին:

1918- հայ-ադրբեջանական պատերազմի ընթացքում գնդապետ Դոլուխանովի ղեկավարած հայկական ուժերը Ուլուխանլու և Քամառլու գյուղերը գրավելուց հետո սկսել են հարձակումը Շարուրի ուղղությամբ և գրավել Դավալու խոշոր բնակավայրը:  

1920 - ՀԽՍՀ Հեղկոմը որոշում է ընդունել բանկերն ազգայնացնելու մասին:

1937 –վախճանվել է  ռազմական գործիչ, Սարդարապատի ճակատամարտում հրետանու հրամանատար, Հայաստանի առաջին Հանրապետության երկրորդ պաշտպանության նախարար Քրիստափոր Արարատյանը:

1957 - ծնվել է  բանաստեղծ, գրականագետ, մամուլի տեսաբան Դավիթ Պետրոսյանը:

1988-Հայաստանում ձերբակալվել են Ղարաբաղ կոմիտեի (հետագայում Հայոց Համազգային Շարժում)  անդամների մեծ մասին:

1991 – Արցախում  անց է կացվել անկախության հանրաքվե։ Հանրաքվեին մասնակցել է  ընտրողների 82 %-ը, որոնց  98 %-ը կողմ է արտահայտվել Արցախի անկախությանը։

1998 - վախճանվել է գյուտարար, ինժեներ Մանուկ Աթոյանը:

2004 - վախճանվել է դերասան և ռեժիսոր Խորեն Աբրահամյանը:

2005- Նախիջևանի տարածքում գտնվող Ջուղայի գերեզմանատանն ադրբեջանցիները սկսել են ջարդել խաչքարերը և նետել Արաքս գետը, որը շարունակվել է 4 օր:

2006- ձերբակալվել են «Ազատագրված տարածքների պաշտպանության» հասարակական նախաձեռնության ղեկավարներից Լիբանանի քաղաքացի Ժիրայր Սեֆիլյանը և Հայաստանի քաղաքացի Վարդան Մալխասյանը:

2007-Ստամբուլի «Ակոս» թերթի սպանված խմբագրապետ Հրանտ Դինքը Մամուլի միջազգային ինստիտուտի կողմից արժանացել է Աշխարհում մամուլի ազատության հերոսի կոչման:

2010- ազգային ժողովում Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչելու մասին «Ժառանգություն» խմբակցության ներկայացրած օրինագիծը տապալվել է, քանի որ  կոալիցիոն ուժերը չեն մասնակցել քվեարկությանը:

2010– վախճանվել է ամերիկահայ ռեժիսոր և գրող, Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած Մայքլ Հակոբ Հակոբյանը:

2016 —վախճանվել է հայ խորհրդային թատրոնի և կինոյի ռեժիսյոր Սերգեյ Միքաելյանը:

2020- Բաքվում կայացել է այսպես կոչված հաղթանակի զորահանդեսը, որին մասնակցել է նաև Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը։ Ալիևը շքերթի ժամանակ չի թաքցրել Հայաստանի պատմական տարածքների նկատմամբ իր հավակնությունները և  հայտարարել է, որ «Զանգեզուրի, Գյոքչայի, Իրևանի մահալներն իրենց պատմական հողերն» են:

2021- Հակոբ Սիմիդյանը նշանակվել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարար:

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

մ.թ.ա. 59-Կլոդ Պուբլիոս Պլուտարքոսը  հրաժարվելով պատրիկությունից ընտրվել է ժողովրդական տրիբուն:

մ.թ.ա. 36- ստեղծվել է մայա ցեղի օրացույցի մեզ հասած ստելլան (պեղումներ Մեքսիկայի Չայապս-դե-Կորսայում):

1198 –վախճանվել է արաբ բժիշկ և փիլիսոփա Ավերրոեսը (Իբն-Ռուշդ):

1520 —Մարտին Լյութերը հրապարակայնորեն այրել է իրեն եկեղեցուց վտարելու պապի  Exsurge Domine բուլլան:

1610 – ծնվել է հոլանդացի գեղանկարիչ և գրաֆիկ Ադրիան վան Օստադեն:

1798 –ծնվել է ռուս նկարիչ և ճարտարապետ Ալեքսանդր Բրյուլովը:

1817– Միսսիսիպին դարձել է ԱՄՆ-ի 20-րդ նահանգը։

1821 –ծնվել է ռուս բանաստեղծ Նիկոլայ Նեկրասովը:

1822-ծնվել է ռուս սոցիոլոգ, մշակույթաբան, հրապարակախոս, պանսլավիզմի իդեոլոգ Նիկոլայ Դանիլևսկին:

1828 —Պետրոս Մեծի հրամանով Սանկտ Պետերբուրգում հիմնադրվել է Տեխնոլոգիական ինստիտուտը:

1830– ծնվել է ամերիկացի բանաստեղծուհի Էմիլի Դիքինսոնը։

1848 –Լուի Նապոլեոն Բոնապարտն ընտրվել է Ֆրանսիական Հանրապետության առաջին նախագահ:

1851 –վախճանվել է գերմանացի գյուտարար Կարլ Դրեզը, որի անունով է կոչվում դրեզինան՝ ձեռքի ուժով ռելսի վրայով տեղաշարժվող փոխադրամիջոցը:

1877 –Բուլղարիայի հյուսիսային մասում գտնվող Պլևնա քաղաքը, որը կարևոր երկաթուղային և ճանապարհային խաչմերուկ է, ընկել է ռուսների կողմից իրականացրած 5 ամսյա շրջափակումից հետո, իսկ 40 000-ոց թուրքական կայազորը հանձնվել է:

1896 –վախճանվել է շվեդ քիմիկոս, ինժիներ, գյուտարար, նոբելյան մրցանակը սահմանած Ալֆրեդ Նոբելը:

1901– հանձվել են  առաջին Նոբելյան մրցանակները։

1941 —երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Հարավ-Չինական ծովում ճապոնական ափային ավիացիայի կողմից խորտակվել է բրիտանական  «Թագաժառանգ Ուելսի» լինկորնը և  «Ռիպալիս» կրեյսերը:

1948– ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեան ընդունել է Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը։

1954 – UNESCO-ի կողմից ընդունվել է Մոնտեվիդեոյի բանաձևը, որով օժանդակվել է էսպերանտոյի  միջազգային լեզու դառնալու թեկնածությունը։

2006 –վախճանվել է Չիլիի դիկտատոր, գեներալ Աուգուստո Պինոչետը:

2009– թողարկվել է Angry Birds համակարգչային խաղը։

– կայացել է «Ավատար» ֆիլմի պրեմիերան։

2019-վախճանվել է Մոսկվայի նախկին քաղաքապետ Յուրի Լուժկովը:

Կ. Խաչիկյան