Քաղաքագետներ. Հայաստանի նոր սահմանադրության գաղափարն առաջ է մղված Ադրբեջանի կողմից
ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Eadaily.com-ը գրում է, որ կասկածից վեր է, որ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հռչակած նոր Սահմանադրության գաղափարը հիմնված է Արցախի գործոններից ազատվելու և Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման խնդրի փակման հիմքի վրա։ Այդ մասին EADaily-ին ասել է քաղաքագետ, Հայաստանի Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր Թևան Պողոսյանը։ «Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Հայաստանն այսօր առաջնորդվում է պարտվող ուժով, նա, հավանաբար, որոշակի շահեր ունի խուսափելու գործող Սահմանադրությամբ պայմանավորված խնդիրներից ու հետևանքներից, որը որոշում է երկրի ողջ օրենսդրական դաշտի բովանդակությունը։ Խոսքն առաջին հերթին Արցախի խնդիրների և Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման մերժման մասին է»,– ընդգծել է քաղաքագետը։
Որպես իր խոսքի ապացույց Պողոսյանը բերել է իշխանությունների կատաղի դիմադրությունը «Հայաքվե» նախաձեռնությանը, ըստ որի նախատեսվում էր քրեականացնել այն գործողությունները, որոնք ուղղված են Ղարաբաղի ինքնորոշման հասնելուն և ժողովրդի իրավունքի ճանաչումը մերժելուն, և Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչմանը խաթարելուն: Գործող օրենսդրական դաշտը, ինչպես ընդգծել է Պողոսյանը, չի բավարարում երկրի իշխանությունների նպատակներին, այլապես նրանք կճանաչեն «Հայաքվե» նախաձեռնության կյանքի իրավունքը, որը ստորագրել է ավելի քան 100 հազար մարդ։
Թևանյանը համաձայնել է, որ քննարկման դրված նոր Սահմանադրության ընդունման գաղափարը Բաքվի ճնշման արդյունքն է։ Նա հիշեցրել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի 2021 թվականին արված հայտարարությունը, թե Հայաստանին անհրաժեշտ է նոր Հիմնական օրենք։ «Ի վերջո, իշխանություններն այն ժամանակ կարող էին պատասխանել, որ ոչ, դա երբեք չի լինի, բայց իրենք նման բան չեն արել և չեն անում։ Ավելին, սահմանադրական բարեփոխումների շրջանակում հնարավոր կլիներ կատարել բոլոր անհրաժեշտ փոփոխությունները գործող Սահմանադրության մեջ համապատասխան փոփոխություններ մտցնելով։ Ո՞վ ասաց, որ պետք է լինի նոր Հիմնական օրենք: Եթե ձեզ ինչ-որ բան չի բավարարում, ապա փոփոխություններ և լրացումներ արեք գործող Սահմանադրության մեջ»,- ասել է քաղաքագետը հավելելով, որ իշխանությունները, ըստ ամենայնի, ցանկանում են ջնջել ամեն ինչ հիմնավորելով դա այն փաստով, որ իբր հին պետությունը գոյություն չունի, իսկ նորը պահանջում է նոր օրենսդրություն, այդ թվում Սահմանադրություն։
Իր հերթին քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը կարծում է, որ նոր Սահմանադրությունը ենթադրում է նոր հանրապետության ստեղծում։ Նրա կարծիքով, կարելի էր խոսել պետականության զարգացման կարևոր և նոր հանգրվանի մասին, եթե խոսեինք պետականության հիմքերի վերաբերյալ քաղաքական և հասարակական քննարկումների մասին։ «Փաշինյանին անհրաժեշտ է նոր Սահմանադրություն Հայաստանի Անկախության հռչակագիրը «խմբագրելու» համար, բացառելու համար այն, ինչ Ալիևն անվանում է «ռևանշիզմ», նոր «կադաստրային վկայականով «լեգիտիմ» սահմաններ սահմանելու» համար»,- ընդգծել է Սուրենյանցը։
Նա կարծում է, որ վարչապետ Փաշինյանը հայտարարում է Հայաստանի տարածքի կրճատման մասին և ցանկանում է այդ գործընթացին տալ «համազգային փաթեթավորմամբ Ալիևի կողմից վավերացված կադաստրային վկայականի տեսք»։
Հիշեցնենք, որ հունվարի 19-ին Հայաստանի արդարադատության նախարարություն կատարած այցի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը ասել էր, որ Հայաստանի Հանրապետությանը նոր Սահմանադրություն է պետք, ոչ թե սահմանադրական փոփոխություններ։ Եվ այս հարցը, ըստ վարչապետի, պետք է լայն քննարկման առարկա դառնա։
Նշենք, որ Հայաստանի Սահմանադրության մեջ կա հղում 1990 թվականին ընդունված Անկախության հռչակագրին, որի առաջին պարբերությունում նշվում է Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի և Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային խորհրդի դեկտեմբերի 1-ի միավորման համատեղ որոշումը: Բացի այդ, հռչակագրում ամրագրված են պետականության ձևավորման հիմնական դրույթները սկսած այլ երկրների հետ հարաբերություններ հաստատելուց մինչև «Օսմանյան Թուրքիայում 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման» պահանջը։ Անցյալ տարի Հայաստանի վարչապետը խոսել էր Անկախության հռչակագրի հետ անհամաձայնության մասին, որը պարունակում է «առճակատման պատմություն»։
Հիշեցնենք, որ EADaily-ն դեռևս 2018 թվականին, այսինքն այսպես կոչված «թավշյա հեղափոխությունից» անմիջապես հետո, գրել էր, որ «նոր ազգային պայծառ խորհրդանիշի (լեգենդի)՝ «անարյուն ժողովրդավարական հեղափոխության», ստեղծումը նախատեսում է առաջին հերթին այն դարձնել առաջնային, այնուհետև հետին պլան մղել հայ ազգային և հասարակական-քաղաքական իրականության երկու ներկայիս սրբազան խորհրդանիշները՝ Հայոց ցեղասպանությունը Օսմանյան կայսրությունում և Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) հարցը:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը
