ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ ( 26 մայիս)

ՈՐՈՇ ՏՈՆԵՐ- Գայանա՝ Անկախության օր, Վրաստան՝ Անկախության օր, Հայաստան՝ Սարդարապատյան ճակատամարտի հաղթանակի օր, Դանիա՝ Կրոնի թագաժառանգ Ֆրեդերիկի ծննդյան օր, Լեհաստան՝ Մոր օր, Ռուսաստան՝ Ռուս գործարարի օր։

ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ

451 – տեղի է ունեցել Ավարայրի ճակատամարտը, որը համարվում է հայոց պատմության ամենանշանավոր ու հերոսական ճակատամարտերից մեկը։ Զոհվել են սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանը, Խորեն Խորխոռունին, Ներսեհ Քաջբերունին։

1805-Ղարաբաղի կուսակալ Իբրահիմ Խալիլ-խանը հավատարմության երդում է տվել Ռուսական կայսրությանը։

1918 — Անդրկովկասի ֆեդերացիան մասնատվել է երեք անկախ պետությունների՝ Վրաստան, Հայաստան և Ադրբեջան։

-սկսվել է Սարդարապատի ճակատամարտը հայկական կանոնավոր զորամասերի, աշխարհազորի և Արևելյան Հայաստան ներխուժած թուրքական զորաբանակի միջև, որը հայերի համար դարձել է «20-րդ դարի Ավարայր»:

1926 –ծնվել է ամերիկահայ պատմաբան Վահագն Տատրյանը։

1928 –ծնվել է ամերիկահայ բժիշկ, գրող և հասարակական գործիչ Ջեք Գևորգյանը։

1929 –ծնվել է ըմբիշ Ռուբեն Վարդանյանը։

1946 - Գետառ գետի վարարումը մեծ վնասներ է հասցրել Երևանին։

1947 —ԽՍՀՄ-ում չեղարկվել է մահապատիժը (վերականգնվել է 1950 թվականին)։

1954 –ծնվել է պետական, հասարակական գործիչ Դավիթ Շահնազարյանը։

1987 —ԽՍՀՄ-ում ընդունվել է կոոպերատիվների մասին օրենքը, որը հնարավորություն է տվել զբաղվել անհատական տնտեսական գործունեությամբ։

2010-Դժվարանցանելի է դարձել Իրան-Հայաստան ռազմավարական ավտոճանապարհը, քանի որ 2007 թվականին շահագործման հանձնված Մեղրի-Շվանիձոր-Վերիշեն-Ծավ-Կապան ճանապարհի մի քանի հատվածներ փլվել են։

2011-Հայաստանի Ազգային ժողովը ընդունել է համաներման մասին որոշումը, ըստ որի պատժից ամբողջությամբ ազատվել է մոտ 400 մարդ, ևս 400-ի վրա տարածվել է համաներումը, բայց միայն կրճատել նրանց պատժի չկրած մասը։

2014- Կարմիր գրքում գրանցված անդրկովկասյան գորշ արջը ցերեկով հայտնվել մայրաքաղաքի Հալաբյան փողոցից քիչ հեռու գտնվող տարածքում։

2018-Պատմության թանգարանում բացվել է «Հայաստանի առաջին Հանրապետությունը- 100 տարվա հետահայաց» ցուցահանդեսը։

2020-Եվրոպական դատարանը որոշել է, որ Ադրբեջանը պետք է փոխհատուցում տա Կոնվեցիան խախտելու և Ռամիլ Սաֆարովին ազատ արձակելու համար: 

ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ

604 –վախճանվել է Քենթերբերիի առաջին արքեպիկոպոս Ավգուստին Քենթեբերիացին։

818 —վախճանվել է 8-րդ շիա իմամ, Մուհամեդի 7-րդ սերնդի ժառանգորդ Ալի ար-Ռիադին։

1232 —Հռոմի պապ Գրիգորի 9-րդը առաջին ինկվիզիտորներին է ուղարկել Արագոն, որով իսկ սկիզբ է դրել այն երևույթին, որը պատմության մեջ է մտել Իսպանական ինկվիզիցիա անունով։

1265 —ծնվել է ֆլորենցացի բանաստեղծ, մտածող, աստվածաբան, քաղաքական գործիչ Դանթե Ալեգյերին, որը հանդիսանում է իտալական գրական լեզվի ստեղծողներից մեկը։

1521– Կառլոս 5-րդը ստորագրել է «Վորմսյան էդիկտը», որով հանձնարարվել է ձերբակալել Մարտին Լյութերին։

1573 —Ներքին հողերում տեղի ունեցած Հառլեմմերտեի ճակատամարտում Իսպանական նավատորմը ջախջախել է ծովային գյոզերին։

1707 —իսպանական ժառանգության համար մղվող պատերազմում բուրբոնական դաշինքը գրավել է Սարագոսան։

1799– ռուս-ավստրիական պատերազմի ժամանակ ռուսական զորքերը Ալեքսանդր Սուվորովի հրամանատարությամբ գրավել են Թուրինը։

1805-Նապոլեոն Բոնապարտը հռչակվում է Իտալիայի թագավոր և թագադրվել է Միլանի տաճարում

1818 —վախճանվել է ռուս զորահրամանատար, գեներալ-ֆելդմարշալ Միխաիլ Բարկլայ-դե-Տոլը։

1822- Նորվեգիայում Գրուեի եկեղեցու հրդեհի զոհ է դարձել 116 մարդ։

1842 –ծնվել է վրացի գրող և բանաստեղծ Գեորգի Ծերեթելին։

1858 –ծնվել է ազգությամբ իսպանացի ճանապարհային ինժեներ Ֆելիքս Բոան։

1865 —գեներալ Սմիթի ղեկավարած Հարավի բանակի կապիտուլացիայով ավարտվել է ԱՄՆ-ի քաղաքացիական պատերազմը։

1868 —Անգլիայում կայացել է վերջին հանրային ներկայությամբ մահապատիժը։

1874 –ծնվել է ֆրանսիացի ավիակոնստրուկտոր, օդաչու և արդյունաբերող Անրի Ֆարմանը։

1888 —վախճանվել է իտալացի քիմիկոս Ասկանիո Սոբրերոն, որը առաջինն է ստացել նիտրոգլիցերինը։

1896 - Նիկոլայ 2-րդը դարձել է Ռուսաստանի ցար։

1897– առաջին անգամ տպագրվել է Բրեմ Սթոքերի «Դրակուլա» վեպը։

1905 —Կաննում ինքնասպանություն է գործել Ռուսաստանի ամենահարուստ մարդկանցից մեկը հանդիսացող Սավվա Մորոզովը։

1918– ստեղծվել է Վրաստանի առաջին հանրապետությունը, այդ օրը Վրաստանում նշվում է որպես անկախության տոն։

1928 - ՖԻՖԱ-ն որոշում է ընդունել չորս տարին մեկ ֆուտբոլի աշխարհի առաջնություն անցկացնելու մասին։

1935 —ծնվել է խորհրդային և ռուսական հեռուստատեսային ամոքող Ալլան Չումակը։

1948 —ՀԱՀ-ում հայտարարվել է ապարտեիդի քաղաքականության սկիզբը։

1966– Գայանան անկախացել է Մեծ Բրիտանիայից։

1969 –ծնվել է ռուս և խորհրդային էստրադային երգչուհի Անժելիկա Վարումը։

1972– Ռիչարդ Նիքսոնը և Լեոնիդ Բրեժնևը Մոսկվայում հակահրթիռային համակարգերի օգտագործման սահմանափակման մասին պայմանագիր են ստորագրել։

1986 - Եվրոպական տնտեսական համագործակցությունը ընդունել է Եվրոպայի դրոշը։

1991-Վրաստանում կայացած նախագահական ընտրություններում հաղթել է Զվիադ Գամսախուրդիան։

1999 —հնդկական բանակը Քաշմիրի Ջամուլլա տարածքում սկսել է  «Վիդժայ» օպերացիան, սկսվել է Կարգալյան պատերազմը։

2011– ձերբակալվել է Բոսնիական պատերազմի ժամանակ Սերբական Հանրապետության բանակի հրամանատարը Ռատկո Մլադիչը։

2014 —Ուկրաինայում սկսվել են մարտերը Դոնեցկի օդանավակայանում։

 2017 —վախճանվել է ամերիկացի քաղաքագետ Զբիգնև Բժեզինսկին։

2020 —ԱՄՆ-ում սկսվել են մասսայական հակառասիստական ցույցեր:

Կ. Խաչիկյան