Ծանոթ ու միաժամանակ անհայտ … ճապոնական գարեջուր
ՖՈՏՈՃապոնիան շատ առումներով եզակի երկիր է։ Մեզ՝ եվրոպացիներիս ծանոթ իրերի և երևույթների մասին ճապոնացիների ոչ ավանդական հայացքը չի դադարում զարմացնել: Եվ գարեջուր պատրաստելու և այդ ըմպելիքի օգտագործման հետ կապված ամեն ինչում ևս դա կա: Այդ ոլորտում կան բավականին շատ միտումներ, որոնք անսովոր են մեզ համար: Խոսենք դրանցից մի քանիսի մասին:
Ճապոնիայում գարեջրի բոլոր խոշոր արտադրողներն արտադրում են այսպես կոչված «սեզոնային» գարեջուրներ, որոնք կարելի է համտեսել միայն տարվա որոշակի ժամանակներում: Նման գարեջուրն ինքնին արտասովոր բան չէ, այն արտադրվում է շատ երկրներում, օրինակ Ամերիկայում կամ Գերմանիայում։ Այնուամենայնիվ, այնտեղ դա կարելի է ասել բացառություն է խմիչքի գիտակների համար։ Իսկ Ճապոնիայում դա կանոն է։ Ավելին, շատ ընկերություններ փորձում են գարեջրի հատուկ տեսակներ թողարկել կոնկրետ տոնի համար։ Այդ ըմպելիքները կարելի է փորձել միայն երկու-երեք շաբաթվա ընթացքում: «Աշնանային» գարեջուրը, օրինակ, ավելի բարձր ալկոհոլային պարունակություն ունի՝ 6% սովորական 4-5%-ի փոխարեն։ Փոխվում է նաև շշերի ու խցանների դիզայնը, փոխվում է գովազդի բովանդակությունը։ «Աշնանային» գարեջրի օրինակ է Akiaji գարեջուրը Kirin ընկերությունից: Նմանատիպ գարեջրերի տեսականու փոփոխություններ տեղի են ունենում տարվա բոլոր ժամանակներում։
Վերջին 15 տարիների ընթացքում գարեջրագործության խոշորագույն ընկերությունները ճապոնական շուկայում ակտիվորեն գովազդում են «happoshu»-ն, որը թարգմանվում է որպես «փրփրային սակե»: Արևմուտքում այդ խմիչքը կոչվում է փրփրուն լիկյոր: Գարեջրի սիրահարների մեծ մասը բացասաբար է վերաբերվում նրան, որ այդ ըմպելիքն անվանում են գարեջրի փոխնակ։ Ըստ էության, happoshu-ն գարեջրային ըմպելիք է բնական ածիկի փոքր մասնաբաժնով: Ճապոնական օրենքների համաձայն նման խմիչքները ենթակա են ավելի ցածր ակցիզային հարկի, ինչը նշանակում է, որ նման խմիչքների մանրածախ գինն ավելի ցածր է։ Իրականում փորձելով նման ըմպելիք գարեջրի իսկական գիտակը ոչ մի լավ բան չի ասի, բայց ճապոնացիներին դա դուր է գալիս։ Այսօր happoshu-ին բաժին է ընկնում շուկայի 25%-ը, ինչը ստիպել է Ճապոնիայի կառավարությանը մտածել օրենսդրության վերանայման մասին։
Ճապոնական գարեջրի դասակարգումը հիմնված է ածիկի պարունակության վրա: Օրենքով «գարեջուր» բառը կարող է գրվել միայն այն գարեջրի շշերի վրա, որտեղ ածիկի պարունակությունը առնվազն 67% է: Եթե ածիկն ավելի քիչ է, այն կոչվում է «happoshu»։ Այդ խմիչքները կոչվում են համապատասխանաբար առաջին և երկրորդ կարգի գարեջուրներ: Միաժամանակ կա նաև երրորդ կարգի գարեջուր, որտեղ ածիկի անգամ հետք չկա։ Այն կոչվում է ոչ այլ ինչ, քան գարեջրային ըմպելիք, որում գարեջրի համն ու բույրը ստացվում է տարբեր քիմիական հավելումների միջոցով։ Անհնար է նույնիսկ ստիպել որևէ գերմանացու կամ բելգիացու փորձել այդ, այսպես կոչված, «գարեջուրը»: Այնուամենայնիվ, հենց Ճապոնիայում նման խմիչքները նույնիսկ ավելի տարածված են, քան happoshu-ն, և կազմում են շուկայի 35%-ը: Այսպիսով, Ճապոնիա մեկնելիս գարեջրի սիրահարը պետք է սովորի, թե ինչպես է գրված «գարեջուր» բառը հիերոգլիֆներով, որպեսզի փորձի իսկապես արժեքավոր գարեջրերի տեսակները:
Կ. Խաչիկյան